ადამიანები,  ხალხები, მიუხედავად  მცდელობისა  არ დაკარგონ თავისი  კულტურის   საწყისები,ეროვნული  თვითმყოფადობა,   მისდიონ  თანამედროვეობის   მაჯისცემას  -კულტურათა დიალოგებში, საკუთარი კულტურის კომუნიკაციური თუ სხვა პოტენციალის   წარმოჩინებაში გამოიხატება. მცნება  ,,სტერეოტიპი”   ჩვენ  განვიხილეთ,  როგორც ამა  თუ  იმ ხალხის    ეროვნული მახასიათებლის  ნაწილი. არსებული ლიტერატურის  ანალიზის საფუძველზე   რამდენიმე  მნიშვნელოვანი დასკვნა   თეზისების სახით ჩამოვაყალიბეთ.

 1.სამეცნიერო არელში მიღებული   დასკვნები იმის საუკეთესო დასტურია,   რომ     ფენომენი  ,,სტერეოტიპი”  შეიძლება განვიხილოთ  ორ ასპექტში- როგორც  შედარებით მდგრადი, მტკიცე   წარმოდგენა ან  მახასიათებელთა   ერთობლიობა,  რომელიც   დამახასიათებელია კონკრეტული კულტურის,  ენობრივი   სივრცის  წარმომადგენელთათვის,ან სხვა  კულტურის  წარმომადგენელთათვის  მოცემული  ხალხის ცნობიერებაში, როგორც კულტურულ-დეტერმინირებული  წარმოდგენა,რომელიც არსებობს როგორც მენტალური  წარმოდგენის სახით,ასევე  ვერბალური  გარემოცვის  სახით.

         სტერეოტიპი ეს არის ადამიანის წარმოდგენა სამყაროზე, რომელიც იცვლება კულტურული გარემოცვის გავლენით.  

2.სტერეოტიპი,  როგორც მომცველი ცნება, შეიცავს, ,,в себя”  სტანდარტს, რომელიც  ენობრივი რეალობაა,  და  ნორმას,  რომელიც არსებობს  ენობრივ დონეზე.. სტერეოტიპებად  ამ შემთხვევაში  შეიძლება განვიხილოთ  როგორც  სხვა ხალხთა მახასიათებლები,  ასევე ყველაფერი, რაც  ეხება   ერთი ერის  წარმოდგენებს  მეორე  ერის კულტურაზე.

3. ჩვენმა კვლევამ გვიჩვენა,რომ შეგვიძლია  ორი მცნების ,,ეროვნული ხასიათის” და ,,სტერეოტიპის გაგებას” შორის პარალელის გავლება. ეს მცნებები ჩვენთვის თანაბარღირებულია. ერთადერთი განსხვავება ის არის, ამ შემთხვევაში ,,ეროვნული ხასიათი”    ძირეული, საბაზო, ხოლო ,,სტერეოტიპი” სახიერი მცნებაა  და ის შეადგენს ”ეროვნულ ხასიათი”-ს ნაწილს.

3.ძირეული  ტრანსფორმაციებისა  და გარდაქმნების პერიოდში, რომელიც  საზოგადოებაში ხდება, ყოველთვის აქტუალიზირდება  აღქმისა  და ურთიერთგაგების  პრობლემა, რაც კულტურათა დიალოგის  აუცილებელი პრობლემაა. დავეყრდნოთ     Г. Гадамер-ს. რომელიც  აღნიშნავდა, რომ, ,,Она встает всякий раз, когда терпят крах попытки установить взаимопонимание между регионами, нациями, блоками и поколениями…"(Гадамер Г.-Г. Истина и метод: основы философской герменевтики. М.: Прогресс, 19881) , ამიტომაც თანამედროვე  პერიოდში,  როგორც არასოდეს,  კულტურათა  დიალოგი რომ შედგეს და  სხვა, უცხო  აღქმული იყოს,   დგება  თარგმანის  პრობლემა-რომლის  მთავარი ფუნქციაა  მედიატორის, შუამავლის, დიალოგის  უნარი,ამ ურთულესი, მრავალწახნაგოვანი, წინააღმდეგობრივი  სამყაროს  გათავისება, როგორც საკუთარის.

           კულტურათა  დიალოგის  პრობლემა  ერთ-ერთ პრიორიტეტულად  იქცა ჰუმანიტარულ    მეცნიერებებში,  ხოლო   თარგმანი  იქცა  ,,привилегированным полем дискурса”. რაც უფრო  მრავალწახნაგოვანია, რთულია  საწყისი ტექსტის  შინაარსი,  მით უფრო ძნელია  გადასათარგმნად.  ერთი შეხედვით   მარტივი ფრაზაც კი   შეიძლება შეიცავდეს ეგრეთ წოდებულ ,,подводные камни”-ს. მაგალითად,  ვთარგმნოთ ინგლისურად ,,Мама мыла раму”,  ,არავითარ სიძნელეს არ  წარმოადგენს    ამ  წინადადების  აბსოლიტური ეკვივალენტით  შეცვლა ინგლისურ  ენაზე. რუსული  ზმნის წარსულ დროს   შეიძლება შეესაბამოს,   სულ ცოტა  სამი ინგლისური  ზმნური ფორმა. მაგრამ  ამისათვის საჭიროა   სიტუაციის   შექმნა, აუცილებელი ხდება  კონტექსტი.

            რა  გამოდის? იმისათვის  რომ  ვთარგმნოთ წინადადება, ის უნდა ვაქციოთ   დასრულებულ აზრად, ესე იგი   უნდა  გავიგოთ,  რა მიზნით,  რა სიტუაციაში იყო წარმოთქმული, ან დაწერილი. აუცილებელი არაა  დასრულებული აზრი-გამონათქვამი   ემთხვეოდეს   სიტყვასიტყვით  ორიგინალს. მთავარი მოთხოვნაა-გადათარგმნილს  იგივე აზრობრივი დატვირთვა ჰქონდეს,  რაც საწყის ტექსტს გააჩნია, და იმას უნდა აღნიშნავდეს, რაც  ორიგინალი ენის  მატარებელთათვის ნიშნავს.

           და მაინც, სხვა ხალხთა  კულტურის   სტერეოტიპის  აღქმა აყალიბებს  ამ ხალხთან ურთიერთობებს, ხშირ შემთხვევაში ისინი აღიქმებიან როგორც  რაღაც უცხო. ასე წარმოიშობა კულტურათა კონფლიქტები-შედეგი საკუთარი და სხვა კულტურებში მიღებული სტერეოტიპების  არდამთხვევის შემთხვევაში. სტერეოტიპების  შეჯახება, რომელიც დამახასიათებელია სხვადასხვა კულტურებისათვის(იგულისხმება კულტურათა კონფლიქტი), ხშირ შემთხვევაში იწვევს ურთიერთობებისა დ ურთიერთქმედების დროს წინააღმდეგობებს, შეიძლება გამიოწვიოს  კულტურული შოკი,   და   თარგმანის პროცესში  სემანტიკური   ,,დევალვაცია” ან პირიქით,  აზრობრივი  უტრირება(გაზვიადება),ანუ   მთარგმნელობით  სივრცეში  ,, происходит  ,,столкновение смыслов", которое может  обеспечить сбой  в понимании текста”( Д.Захаров  Д.В. Кушнина  Теория и практика перевода  и  профессиональной подготовки переводчиков.  Пермь. 2005.с16)) ენა ხომ კულტურის  ჭეშმარიტი რეალობაა, რადგანაც  კულტურა სწორედ ენაში მჟღავნდება  უპირველესად და  ადამიანის  ამ კულტურულ  პროცესში ჩართვაში.

 4.სტეროტიპების  საერთო და სპეციფიკური თავისებურებანი საშუალებას იძლევა მათ  ინვარიანტებად  და  ვარიანტებად  დაყოფისა. ზოგადსაკაცობრიო, ინვარიანტული  მოდელები(იგულისხმება ქცევის)    დეტერმინირებულია  ადამიანის  ბიოლოგიური  თვისებებით, თუმცა უნდა ავღნიშნოთ, რომ ისინი  შესამჩნევ კორექტირებას განიცდიან  სოციალური, კულტურული მექანიზმებით.                  სტერეოტიპების ფორმირების  გზები, მათი  გავრცობისა  და გადმოცემის ხერხები, სხვადასხვაა.

          სტეროტიპები  ყოველთვის ეროვნული  და თვითმყოფადია, ხოლო თუ მოიძებნება მათი  ანალოგიები სხვა კულტურებში, ეს უკვე კვაზისტეროტიპებია, რადგანაც  ემთხვევიან რა მთლიანობაში ერთმანეთს, განსხვავდებიან ნიუანსებით, დეტალებით, რომლებსაც პრინციპული მნიშვნელობა გააჩნიათ. მაგალითად, რიგის  კულტურა სხვადასხვა  ხალხებში სხვადასხვაა, და ბუნებრივია, განსხვავებული იქნება  აგრეთვე ქცევის  სტეროტიპებიც.

           ეთნიკური აზროვნებისა  და კულტურის  ჩამოყალიბებაში ადამიანის ქცევის  რეგულატორად ითვლება   როგორც თანდაყოლილი, ასევე  შეძენილი   სოციალიზაციის ზე ფაქტორები-კულტურული სტეროტიპები, რომლებიც  იმ მომენტიდან აღიქმებიან, როდესაც ადამიანი აცნობიერებს თავს  როგორც რაღაც ეთნოსის  წარმომადგენელი(უფრო მეტად რაღაც კულტურის)  და წევრი. ამგვარად, ჩვენ იმ სტეროტიპების სამყაროში ვცხოვრობთ, რომელსაც თავს  გვახვევს კულტურა. ეთნოსის მენტალური სტერეოტიპების ერთობლიობა ცნობილია  ეთნოსის  რიგითი წევრიდან დაწყებული, ყველასათვის.

           გარკვეული ეთნოსის  კულტუროსფერა შეიცავს  ისეთ   სტერეოტიპული  ხასიათის ელემენტებს,რომლებიც, როგორც წესი, სხვა კულტურათა  წარმომადგენელთა მიერ არ  აღიქმებიან. ეს  ის ელემენტებია,   რომლებსაც    ი. საროკინი და ი. მარკოვინა  ლაკუნებს(Лаку́на (в широком смысле) — национально-специфический элемент культуры, нашедший соответствующее отражение в языке и речи носителей этой культуры, который либо полностью не понимается, либо недопонимается носителями иной лингвокультуры в процессе коммуникации.Лаку́на (в узком смысле, т. н. языковая лакуна) — отсутствие в лексической системе языка слова для обозначения того или иного понятия.К примеру, определяемое в русском языке понятие «рука» в английском разбивается на два самостоятельных понятия: «arm» (верхняя конечность) и «hand» (кисть), в то время как единого понятия, соответствующего всей верхней конечности (руке) в английском языке не существует (если быть точным, не существует такого понятия только в разговорном английском, ибо в книжном и медицинском английском имеется термин «upper extremity» (верхняя конечность).Лакуны подразделяются на:культурологические./текстовые/лакуны фоновых знаний/поведенческие/ кинесические/речевые/языковые. Подробная категоризация языковых лакун приведена в статье С. И. Титковой «Языковая лакуна в практике преподавания РКИ».Лакуны расшифровываются с помощью фреймов — способа организации опыта, а также знаний об особенностях предметов, событий, которые традиционно соединяются в практической деятельности участника коммуникации….. википедия)უწოდებენ. ყველაფერი, რაც აკულტურულ სამყაროში რეციპიენტისათვის  შესამჩნევია, მაგრამ გაურკვეველია, რაც მას უცნაურად ეჩვენება და მოითხოვს  ინტერპრეტაციას, იმის მანიშნებელია, რომ  უცხო ეროვნული კულტურის   ელემენტია(ლაკუნაა).

          კულტურათა მდგრადობა, მათი სიცოცხლისუნარიანობა იმითაა  განპირობებული, რამდენად   არის განვითარებული ის სტრუქტურები, რომლებიც მის ერთიანობასა და მთლიანობას განაპირობებენ. კულტურის სიმრთელე გულისხმობს კულტურის გარკვეული  სტეროტიპების ჩამოყალიბებას-ქცევის აღქმის, გაგების, ურთიერთობათა სტეროტიპების, ესე იგი  სამყაროს  მთლიანი  სურათის აღქმისა. სტეროტიპების ჩამოყალიბაში ძალიან დიდ როლს თამაშობენ იმ მოვლენათა  გამეორება ადამიანთა ცხოვრებაში, რაც გამოიხატება იმაში, რომ ისინი ნელნელა  სტერეოტიპებად იქცევიან.(Маслова В.А. Лингвокультурология.М.2001.с.108-109) ქცევის სტერეოტიპები-ყველაზე მნიშვნელოვანია სტეროტიპებში. მათ ძალიან ბევრი საერთო  გააჩნიათ ტრადიციებთან, ადათებთან, მითებთან, რიტუალებთან(,,То,   что в разных  статьях и исследованиях  обозначается  общим   термином "ритуальный  текст" (ритуал-от " обрядовый"), представляет весьма  сложное и    многообразное   противоречивое  явление,   как  по своему  жанровому составу, так  и по формам  "творческого"   процесса.  Ритуальные  тексты-понятие  историческое.  Они претерпевали  и  претерпевают изменения. Современные  ритуальные  тексты-продукт весьма  длительной традиций, своими    корнями   уходящей   в глубь  истории.  При  изучении  этого  феномена  мы получаем возможность,     "взглянуть   на  жизнь   наших    предков     их собственными  глазами" [Трембовольский  Я.Текст и  ритуал  В  сб.: Проблемы    лингвистики  текста. М.1991.с.:5].    

           Проблематика  ритуала,  особенно в его со-противопоставлений мифу, наиболее  разработана  для  архаических  обществ  и архаического  сознания. И это  естественно:: в архаических  обществах   ритуал  был   механизмом  целеполагания  и  управления,  и  его  статус  был  несравненно  выше, нежели  статус  и  роль   в  индустриальных  обществах. [Мокиенко   В.М. Образы  русской  речи. М. 1985.. с.279].      Но  как  бы  далеко  не  уходила  наша  цивилизация,  оставляя  за  собой эти наивные   мифологические  представления,  они  не покидают нашу  речь,  а переосмысляются,   перекрашиваются  под  современность, приобретают  другое  семантическое  и  стилистическое  обличье.

          Лингвисты  изучают  ритуальные  тексты,  естественно,  как  языковой  материал .Ритуальные  тексты,  как  мы  убедились,  особенно  богаты  жанровыми  разновидностями,   границы  между  которыми,  разумеется,  не  всегда  могут быть  определены   с абсолютной  определенностью: своеобразны  и жанры  по  своей  композиции(в ритуальных  текстах нет  жесткой  регламентаций   количества  предложений  и временной  продолжительности), в них мы  отмечаем  разные  композиционные  приемы и принципы. В  одних  жанрах   излюбленными  являются  одни  композиционные  приемы,   в  других-другие, но  даже  и тогда,  когда   в  различных  жанрах   используется  какой-нибудь  один   композиционный  прием,   то  он  выполняет   в них  далеко не  одинаковые  функции. В  каждом  жанре и  его  конкретных  произведениях, перед  нами  не  сумма  отдельных  мотивов  и образов,   средств  и  приемов,   а  целая художественная  система. Поэтика  и  традиция  в ритуале  по-особому   слиты и    нерасторжимы,   ибо  поэтика   в нем  традиционно   преемственна  и  наследуема,  а традиции-поэтически материализуема”. Хахутаишвили  Н.Ритуал и текст. Труды БГУ. серия-гуманитарные науки.1990.с.94-95). რიტუალებისაგან იმით განსხვავდებიან, რომ ტრადიციები  და ადათები განაპირობებენ მათ  ობიექტივირებულ მნიშვნელობას, სხვათათვის მისაწვდომობას, ხოლო  სტეროტიპები რჩებიან იმ გონებრივ მაჩვენებლად ან მახასიათებლად, რომლებიც მხოლოდ მათ წრეშია  მისაღები. ადათები  და ქცევები, როგორც, სტერეოტიპიზირებული ქცევის სხვადასხვა სახეები, ეთნოგრაფიული კვლევის ობიექტებად იქცნენ და ეს შემთხვევითი არაა, რადგანაც სწორედაც ქცევის სტერეოტიპებში ჩნდება კულტურათა  თავისებურებანი.

4. უცხო კულტურის  ტექსტის აღქმა  ფონური  ცოდნის გარეშე  არასრულყოფილი  იქნება.