თვითობის ორი ასპექტი პირველად უილიამ ჯემსმა განასხვავა ერთმანეთისაგან. საკუთარი პიროვნება, ერთის მხრივ, შეგვიძლია განვიხილოთ, როგორც 1. სუბიექტი (I) და, მეორეს მხრივ, როგორც 2. ობიექტი (Me). ჯემსის მიხედვით, მე-სუბიექტი არის აქტიური, მოქმედი, ცნობიერი, საკუთარი ქცევის წარმმართავი, სწორედ მისი ერთ-ერთი მახასიათებელი არის ჩვენი მუდმივობის განცდა. ხოლო მე-ობიექტი არის მე-ს შემმეცნებელი ობიექტი. როგორც ვხედავთ, თვითობა თავის თავში ერთდროულად აერთიანებს როგორც სუბიექტს, ისე ობიექტს.

როგორ განიცდის ადამიანი საკუთარ თავს ანუ საკუთარ „მე“-ს? თავის რა თვისებებს თვლის ის განსაკუთრებულად დამახასიათებლად, რითაც ის განსხვავდება სხვებისგან? ემთხვევა თუ არა ინდივიდის მიერ თავისი თავის შეფასება იმას, თუ როგორ აფასებენ მას სხვები? ესაა საკითხები, რომლებიც არსებითად ქმნის პიროვნულ იდენტურობას ანუ ის, რაც იგულისხმება პიროვნების არსში.

საკუთარი „მე“, პირველ რიგში, ესაა რწმენების ერთობლიობა, რომელიც ჩამოყალიბდა საკუთარი თავის შესახებ. რა არის ჩვენი მნიშვნელოვანი მახასიათებელი თვისება? რაში ვართ კარგები? რას ვაკეთებთ ცუდად? რა სახის სიტუაციებს ვერიდებით ან ვაძლევთ უპირატესობას? რწმენების ერთობლიობას, რომელსაც ვფლობთ იმაზე, თუ ვინ ვართ ჩვენ, უწოდებენ მე-კონცეფციას. ერთი სიტყვით, მე-კოცეფცია ეს არის თვით ჩვენ შესახებ რწმენების შინაარსი. იგი არის ხანგრძლივ მეხსიერებაში შენახული ცოდნა საკუთარი თავის შესახებ. იგი მოიცავს ცოდნას საკუთარი გარეგნობის, საკუთარი ქცევის მიზნების, მოტივების, ფორმებისა და მათი განხორციელების შედეგების შესახებ. ასევე მოიცავს ცოდნას სოციალური ურთიერთობების, გარკვეული კატეგორიებისადმი მიკუთვნებულობის, გრძნობებისა და განწყობების შესახებ. შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ მე-კონცეფცია ერთგვარი სქემის როლს ასრულებს და გავლენას ახდენს თვითობასთან, საკუთარ პიროვნებასთან დაკავშირებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე.

ჩვენ ვეხებთ არამარტო იმას, თუ რას წარმოვადგენთ ჩვენ, არამედ იმასაც, თუ როგორ ვაფასებთ იმ თვისებებს, რომელსაც მივაწერთ საკუთარ თავს. შეფასებას, რომელსაც ვაკეთებთ ჩვენ შესახებ, უწოდებენ თვითშეფასებას. თვითშეფასება ეს არის ადამიანის წარმოდგენა საკუთარი თავის შესახებ, რომელიც ასახავს თვითპატივისცემისა და თვითმიღების ხარისხსაც. იგი წარმოადგენს მე-კონცეფციის პირადი ღირებულების, კომპეტენტურობის განცდიდან გამომდინარე, სუბიექტურ შეფასებას. მასლოუს თანახმად, შეფასების მოთხოვნილება დაკავშირებულია თვითაქტუალიზებული პიროვნების ჩამოყალიბების პროცესთან. თვითაქტუალიზაცია, პიროვნებისადმი ჰუმანისტური მიდგომის მიხედვით, ადამიანის განვითარების მთავარი განმაპირობებელია. ის განიხილება, როგორც პიროვნების დინამიკის მთავარი  დეტერმინანტი. თვითაქტუალიზაციის ტენდენცია გულისხმობს, რომ ადამიანი მუდმივად მიისწრაფვის საკუთარი პოტენციალის რეალიზაციისაკენ და თანდაყოლილი უნარებისა და ნიჭის განვითარებისაკენ. აქტუალიზაცია ადამიანის ორგანიზმში არსებული ერთიანი ცენტრალური ენერგიის წყაროა. ის საწყისს იღებს ორგანიზმის ფიზიოლოგიურ პროცესებში, ხელს უწყობს ორგანიზმის განახლებასა და განვითარებას. აქტუალიზაციის ტენდენცია განაპირობებს, რომ ორგანიზმი მიისწრაფვის გარკვეული მიზნისკენ, იქნება ეს გამოკვლევა, გარემოს ცვლილებები, თამაში თუ შემოქმედება. აქტუალიზაციის ტენდენცია მიმართულია არა უბრალოდ და არა მხოლოდ დაძაბულობის მოხსნაზე, არამედ გულისხმობს დაძაბულობის გაძლიერებასაც, რადგან ადამიანის ქცევა მოტივირებულია განვითარებით. ადამიანს მართავს ზრდის პროცესი, რაშიც პირადი პოტენციალი რეალიზდება. მაგალითად: აქტუალიზაციის გამოვლენაა, როდესაც პატარა ბავშვი აგრძელებს სიარულის სწავლის მცდელობა, მიუხედავად იმისა, რომ რამდენჯერმე წაიქცა და თავიც გაიტეხა. იგივე მოვლენაა კარგი ნიშნის მიღების სურვილი, სამსახურში წარმატების მიღწევა, ადამიანების დახმარების სურვილი და ა.შ. მასლოუს აზრით, ყველა ადამიანს აქვს მოთხოვნილება თუ სწრაფვა, ჰქონდეს საკუთარი ღირებულების, თვითპატივისცემის მყარი, სტაბილური განცდა და შეფასება არა მხოლოდ საკუთარი თავის, არამედ გარშემომყოფთა მხრიდანაც.

ჰორნი თვლიდა, რომ მშობლის სიყვარულს მოკლებული ბავშვები მიდრეკილი არიან დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნილებების განვითარებისკენ (რომელსაც ის განიხილავდა, როგორც ნევროტულ მოთხოვნილებას).

დამტკიცებულია, რომ სიყვარული, სითბო და მიმღებლობა უკიდურესად მნიშვნელოვანია მაღალი თვითშეფასების გასავითარებლად. გარემოსადმი ნდობის ჩამოყალიბება ბავშვს თავიდან ააცილებს გარე სამყაროს წინაშე შფოთვასა და დაძაბულობას. თავის გამოკვლევებში კუპერტისმა აღმოაჩინა, რომ მაღალი თვითშეფასება წარმოადგენს მშობლების მიერ მიმღებლობის, რეალისტურ საზღვრებში მოქმედების თავისუფლების არსებობის შედეგს.

საბოლოო ჯამში, თვითშეფასების ფორმირებაში გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება მშობლების ყურადღების ხარისხსა და რაოდენობას, მათი მხრიდან ბავშვის უპირობო მიმღებლობას.