პირველად 412წ. ჰიპოკრატემ აღწერა გრიპისმაგვარი დაავადება, რომელმაც ეპიდემია გამოიწვია. 1173წ. გრიპისმაგვარი აფეთქებები მსოფლიოში აღინიშნა. მსოფლიო გრიპის პირველი დოკუმენტური პანდემია რომელმაც უამრავი სიცოცხლე შეიწირა 1580წ. მოხდა. 1889_1891წ.აღინიშნა საშუალო სიმძიმის პანდემია, რომელიც H3 N2 ვირუსით იყო გამოწვეული. 1918 _ 1920წ-ში “ესპანურმა” გრიპმა, რომელიც H1 N1 ვირუსმა გამოიწვია,  20მლნ ადამიანი იმსხვერპლა. “ისპანკით” დაავადდა მაშინდელი მოსახლეობის 20 დან 40 პროცენტამდე. ადმიანი, რომელიც დილით სრულიად ჯანმრთელი იყო, შუადღით გრიპით ავადდებოდა, საღამოს კი იღუპებოდა. პირველ დღეებში გადარჩენილები, შემდგომ გრიპის გართულებით იღუპებოდნენ.  “ისპანკას” თავისებურებას წარმოადგენდა ის, რომ ძირითადად ახალგაზრდები ავადდებოდნენ. 1977_1978წ-ში მსოფლიოს შედარებით მსუბუქი პანდერმია მოედო, რომელსაც “რუსული გრიპი” უწოდეს. მისი გამომწვევი იყო ისევ  H1 N1 ვირუსი, რომელიც 50-იან წლებში ცირკულირებდა და ცალკეულ პანდემიებს იწვევდა.

ახალი A ტიპის H1 N1 ვირუსი 2009წ მთელს მსოფლიოს მოედო და პანიკაც გამოიწვია. ვირუსი პირველად აპრილში აშშ-ში დაფიქსირდა.  A ტიპის H1 N1 ვირუსი ისევე გადადის ადამიანიდან ადამიანზე, როგორც სეზონური გრიპის ვირუსი.  

საქართველოში  ახალიA ტიპის H1 N1 ვირუსი, რომელიც “ღორის გრიპად” არის ცნობილი, პირველად 2009წ. 18 ივლისს დაფიქსირდა. დაავადებული ლონდონიდან თბილისში ერევნის რეისით ჩამოფრინდა. თავიდან ახლადგამოვლენილ ვირუსს უწოდებდნენ “ღორის გრიპის ვირუსს”, რადგან ლაბორატორიულმა ტესტირებებმა აჩვენა ამ ვირუსის გენეტიკური მსგავსება იმ ვირუსისადმი, რომელიც ჩვეულებრივ, ჩრდილოეთ ამერიკაში ღორებში ვრცელდება. შემდგომი გამოკვლევებით დადგინდა, რომ ეს ახალი ვირუსი განსხვავდება ჩრდილოეთ ამერიკული ღორის გრიპის ვირუსისაგან. ახლი ვირუსის ორი გენი არის იმ გრიპის ვირუსიდან, რომელიც ცირკულირებს ღორებში, ხოლო დანარჩენი კი არის ფრინველებსა ( H5 N1)  და ადმიანში მოცირკულირე ვირუსებიდან. მეცნიერები ამ ვირუსს “ ოთხმაგი რეასორტაციის ვირუსს” უწოდებწენ, რადგან იგი შედგება ოთხი სხვადასხვა ვირუსის გენებისაგან.

      A/ H1 N1”_შტამი ყველაზე უფრო გადამდები აღმოჩნდა აქამდე აღწერილ შემთხვევებს შორის. იგი ვრცელდება ადამიანიდან ადამიანზე სეზონური გრიპის ვირუსის მზგავსად ჰაერწვეთოვანი გზით: ხველებით, ცემინებით, დაინფიცირებულ საგანთან შენახები ხელის პირთან ან ცხვირთან კონტაქტით. ხველებისა და ცემინების დროს ვირუსის შემცველი წვეთები ჰაერში ვრცელდება და ამგვარად შესაძლებელია მოხდეს სხვა ადამიანის ინფიცირება ან სხვა საგანთა ზედაპირების ვირუსით დაბინძურება. გარდა ამისა, საგნები ინფიცირებულად შეიძლება ჩავთვალოთ თუ იგი კონტაქტში იყო დაავადებულის  თვალთან, ცხვირთან ან პირთან.  

A/ H1 N1”_შტამი არ ვრცელდება საკვებით, მათ შორის, ღორის ხორცით ან სხვა პროდუქტით მომზადებული საკვებით, რომელიც თერმულად არის დამუშავებული ( მოხარშული ან შემწვარი ). ვირუსი კვდება 75-100 გრადუს ტემპერატურაზე. როგორც კვლევებით დადგინდა, ადამიანის დაავადების უნარს A/ H1 N1”_ვირუსი ინარჩუნებს 2-8 საათის განმავლობაში.

       ინკუბაცია:

       ინფიცირებული ადამიანიდან A/ H1 N1”_ვირუსის ინფექცი სხვა ადამიანზე შეიძლება გავრცელდეს დაავადების სიმპტომების გამოვლენამდე. ეს ნიშნავს, რომ ადამიანმა შეიძლება არც კი იცოდეს, რომ დაავადებულია და ინფექციის გამავრცელებელი იყოს. ადამიანი ინფექციის გადამდებია, სიმპტომების გამოვლენიდან 7 და მეტი დღის განმავლობაში. დაავადებული ბავშვები ინფექციის გადამდები არიან უფრო ხანგრძლივი პერიოდის მანძილზე.

 სიმპტომები:

       A/ H1 N1”_ვირუსის სიმპტომები ადამიანში ისეთივეა, როგორც ჩვეულებრივი გრიპის ინფექციისა.  

        დაავადების ნიშნებია:

• თავის ტკივილი

• სხეულში მტვრევის შეგრძნება

• კანკალი

• სისველე ცხვირში

• ყელის ტკივილი

• ხველება, ცემინება  

• ორგანიზმის დასუსტება.

• დიარეა და ღებინება  

• პნევმონია დასუნთქვის უკმარისობა

პროფილაქტიკა:

• მოერიდეთ ხალხმრავალ ადგილებს;

• გაიკეთეთ პირბადე. იგი დაგიცავთ ჰაერში გაფანტული ვირუსისაგან;

• ხშირად დაიბანეთ ხელები თბილი წყლითა და საპნით;

• ხელებზე, ცხვირსა დაპირის გარშემო მოისვით სპირტიანი ბამბა ნახევარი წუთის განმავლობაში;

• არ შეეხოთ ისეთ საგნებს, რომლებიც შეიძლება დაინფიციერებული იყოს;

• მიიღეთ ვიტამინები დიდი რაოდენობით სითხეები;

• მოერიდეთ დაავადებულთან კონტაქტს

ანტივირუსული საშუალებები:

• მთავარი ანტივირუსული სამკურნალო პრეპარატია: ნეირამინიდაზას ზოგადი ინჰიბიტორები ტამიფლუ (ოსელტამივირი ) დარელენზა (ზანამივირი).

• ასევე ზოგადი ვირუსის დნმ_ მაბლოკირებელი პრეპარატის მიღება ( არბიდოლი, რემანტადინი)

სადეზინფექციო საშუალებები:

• ღორის გრიპის ვირუსი ვერ უძლებს მაღალ ტემპერატურას ( 75-100 ) და კვდება. ამიტომ დაინფიცირებული ადამიანის ნახმარი ჭურჭელი და თეთრეული უნდა დაიმდუღროს.

• ვირუსი მგრძნობიარეა ქიმიური საშუალებებისადმი: წყალბადის ზეჟანგი, დეტერგენტები  

      ( საპონი ), იოდზე დამზადებული ანტისეპტიკური საშუალებები, სპირიტ და ქლორი.

• 70% ეთილის სპირიტი

• 5% ლიზოლი

     ვაქცინაცია:

     ცნობილია., რომ A/H1 N1 ტიპის ვირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინა შექმნეს ამერიკელმა მედიკოსებმა დაავადებათა კონტროლის ცენტრში რეკორდულად მოკლე დროში.ხუთი თვე დასჭირდა ვაქცინის ორი სახეობის შექმნას_პირველი სეიცავს გრიპის არააქტიურ ვირუსს, მეორე _ დასუსტებულ ცოცხალ ვირუსს. ფარმაკოლოგიური საწარმოები გემავენ დაახლოვებით სამი მილიარდი დოზის გამოშვებას წელიწადში.  

20 დეკემბერს ამერიკის დაავადებათა კონტროლის ცენტრის წარმომადგენელი  დოქტორი ალან ლევინი აცხადებდა ჩNN-ის კორესპონდეტთან საუბარში, რომ ბოლოორი კვირის განმავლობაში მივიღეთ ვაქცინის მცირე რაოდენობა, რომელიც მივაწოდეთ მაღალი რისკის პაციენტებს, დაავადებულებს  დიაბეტით, ასთმით. ქვეყნის მასშტაბით განაწილებული იქნა 41,6 მილიონი ვაქცინა. მიუხედავად ამისა ვაქცინამაინც დეფიციტს წარმოადგენს და ღორის გრიპი ბობოქრობს უმეტეს შტატებში. დაავადებათა ცენტრის წარმომადგენელმა ყოველკვირულ ბრიფინგზე განაცხადა, რომ ვაქცინის წარმოება სულ უფრო დაუფრო დიდ მასშტაბებს იძენს.  

მოსახლეობას კი მიეცა რეკომენდაცია: განსაკუთრებით ვაქცინის უკმარისობის პერიოდში_ ხშირად დაიბანეთ ხელი, ხველების დროს აიფარეთ პირზე, იყავით დაკვირვებული გრიპის ნიშნების დროულად გამოვლენისათვის.  

     თუ ჩათვლით, რომ გრიპი შეგეყარათ, მიმართეთ ექიმს