ჩვენ ყოველდღიურად ვავლენთ ავტორიტეტისადმი მორჩილებას: ვემორჩილებით ჩვენს უფროსს, ლექტორს, პოლიციელს,თანამშრომელს და ა.შ. ავტორიტეტისადმი დამორჩილება საზოგადოებას ანარქიისგან იცავს. თუმცა ხშირად მას ფატალურ შედეგებამდეც მივყავართ. ჩვენს ცნობიერებაში ღრმად ფესვგადგმულია ავტორიტეტისადმი მორჩლების აუცილებლობა, რაც ხშირად დესტრუქციულ ქცევას იწვევს. ნორმალურ, ზრდასრულ ადამიანებს მკვეთრად გამოხატული მზაობა აქვთ იმოქმედონ ავტორიტეტის ბრძანებების შესაბამისად. ავტორიტეტი სერიოზულ გავლენას ახდენს და აკონტროლებს ჩვენს ქცევებს.
ამ ფენომენის საილუსტრაციოდ უამრავი ექსპერიმენტია ჩატარებული. თუმცა საკუთარი თვალით ნანახს არაფერი სჯობს. ამიტომ, დავგეგმე შესაბამისი ექსპერიმენტი. შევადგინე ინგლისური წინადადებები (სულ 5 ცალი), რომლებშიც გამოყენებული იყო ,,გაცვეთილი“, ბანალური სიტყვები - ისინი ხშირად გვხვდება რეკლამებში, სოციალურ ქსელებში, ბილბორდებზე, მობილური ტელეფონის მენიუში, სხვადასხვა პლაკატებზე და სხვა. მოკლედ, ნებით თუ უნებლიედ ყველას გაზეპირებული რომ გვაქვს სწორედ ის სიტყვები. შემდეგ პირველკურსელ სტუდენტებს, რომლებმაც საშუალოზე უკეთ იციან ინგლისური ლექტორთან ერთად ვთხოვე ეპოვათ შეცდომები ამ წინადადებებში (რეალურად წინადადებები უშეცდომო იყო). ლექტორი სტუდენტებისთვის თავისთავად ავტორიტეტია, თუნდაც იმიტომ, რომ ის ფლობს შეფასების ძალაუფლებას. მე კი სტუდენტებს გავეცანი, როგორც უნივერსიტეტის კვლევითი სამსახურის წარმომადგენელი, რომელიც ინგლისურის ცოდნის დონეს ამოწმებდა. შესაბამისად, მეც ავტორიტეტად ჩამთვალეს სტუდენტებმა. ჩვენი მითითების საფუძველზე (ეპოვათ 5 შეცდომა) მათ სრულიად უშეცდომო წინადადებები შეასწორეს. ნაპოვნი შეცდომების საშუალო მაჩვენებელი 88%-ს უდრიდა. იმის შესამოწმებლად, მართლა ავტორიტეტის შეუმცდარობის რწმენით პოულობდნენ თუ არა სტუდენტები შეცდომებს, საკონტროლო ჯგუფთანაც მსგავსი გავიმეორე. ოღონდ ამ სტუდენტებმა იცოდნენ, რომ მეც მათსავით სტუდენტი ვიყავი და ავტორიტეტს არ წარმოვადგენდი. ამ შემთხვევაში შეცდომების პოვნის რიცხვი 32%-ს არ აღემატებოდა. ავტორიტეტის გავლენით ექსპერიმენტის მონაწილეებმა 56%-ით მეტი შეცდომა იპოვეს, ვიდრე ავტორიტეტის არარსებობის დროს პოულობდნენ.
ჩემი ვარაუდი გამართლდა - ავტორიტეტი გავლენას ახდენს სამუშაოს შესრულებაზე. ავტორიტეტის მითითება უგულებელყოფილი რომ არაა ეს კარგად იციან სარეკლამო კომპანიებმა, გავიხსენოთ ცნობილი სახეები, ჩვენთვის ღირებული ადამიანები, ავტორიტეტები, რომლებიც რეკლამებში ამა თუ იმ პროდუქტის შეძენისაკენ მოგვიწოდებენ.
რობერტ ჩალდინი გვთავაზობს რამოდენიმე ტექნიკას ავტორიტეტის გავლენის თავიდან ასაცილებლად. უნდა დავსვათ კითხვა, „არის თუ არა ეს ავტორიტეტი ნამდვილად ექსპერტი მოცემულ სიტუაციაში?“, „ავტორიტეტის არარსებობის შემთხვევაში როგორ მოვიქცეოდით იმავე სიტუაციაში?“.
ავტორიტეტის გავლენის მექანიზმის ცოდნა დაგვეხმარება წინააღმდეგობა გავუწიოთ მას და თავიდან ავიცილოთ მისი ნეგატიური შედეგები. |