ბევრ ადამიანს აინტერესებს როგორია განათლების სისტემა საზღვარგარეთ.ზოგს სურს საზღვარგარეთ სწავლა, ზოგს - სასწავლებლად შვილის გაგზავნა.განათლების სისტემა საზღვარგარეთის ქვეყნებში განსხვავებულია, სწავლისადმი მოთხოვნები - მაღალია.

სხვა და სხვა ქვეყნებსა და მათ უმაღლეს სასწავლებლებს გააჩნიათ უცხოელი სტუდენტების მიღების განსხვავებული წესები და მოთხოვნები. წინა პუბლიკაციაში მოცემული დაპირების გათვალისწინებით მოგითხრობთ უცხოეთში უმაღლესი განათლების პროგრამების ძირითადი დებულებების შესახებ და მოგაწვდით ჩაბარებისა და ჩარიცხვის რამდენიმე ტიპიურ შესაძლო სცენარს. თუ ყურადღებით გაეცნობით ამ და მომდევნო პუბლიკაციებს, წესებში გაურკვევლობის გამო არ მოგიწევთ ”შუბლით კედლის განგრევა.” დარწმუნდებით, რომ გარდა ფინანსური მხარისა, მონდომების შემთხვევაში - რთული არაფერი არ არის.

ევროპული საგანმანათლებლო მოდელი მსურველებს სთავაზობს უმაღლესი განათლების სამ საფეხურს: ბაკალავრიატი (3 – 4 წელი), მაგისტრატურა (1 – 2 წელი), დოქტორანტურა (3 – 4 წელი). როგორც წესია მედიცინის, ვეტერინარიის, არქიტექტურის შესწავლა ბაკალავრიატის დონეზე უფრო ხანგრძლივია: ხუთიდან - შვიდ წლამდე. ბაკალავრის წოდების მიღებას მოჰყვება განათლების შემდგომი ეტაპი (Postgraduate level), ანუ სამაგისტრო პროგრამები, მათი გავლის შემდეგ ღებულობენ წოდებას Master of ... მისი შევსება შეიძლება კვალიფიკაციის ამაღლების შედეგად, შესაბამისი სერტიფიკატის ან დიპლომის მიღებით (Postgraduate Certificate ან Postgraduate Diploma). უმაღლეს აკადემიურ კვალიფიკაციათ ითვლება დოქტორის წოდება (Doctor of ... ). მის მისაღწევად გარდა სამი წლის განმავლობაში სწავლისა საჭიროა სამეცნიერო-კვლევითი საქმიანობა და შემდეგ დისერტაციის დაცვა.

დღეს ნებისმიერი ადამიანისათვის განათლება წარმოადგენს ”კაპიტალს”, რომელიც დიდ წილად განსაზღვრავს მის კონკურენტუნარიანობას თანამედროვე შრომის ბაზარზე. საქართველოში, როგორც სხვა ქვეყნებში, ამჟამად გარკვეულ სფეროებში მუშაობს ათასობით უცხოელი, ხოლო უამრავი ქართველი დასაქმებულია საზღვარგარეთ. სამუშაო ძალის საერთაშორისო მიგრაცია კარგი ხანია იქცა ანგარიშგასაწევ რეალობად და განაპირობა განათლების ”ინტერნაციონალიზაციის” მოთხოვნილება. რა თქმა უნდა, სწავლაში განსაკუთრებული მონდომების შემთხვევაში, არც თუ ურიგო განათლების მიღება შეიძლება საქართველოშიც, მაგრამ მაინც უნდა აღვნიშნოთ, რომ საზღვარგარეთის წამყვან უნივერსიტეტებს გააჩნიათ მრავალი უპირატესობა.

მსოფლიოს მრავალ ქვეყანას, საერთაშორისო ორგანიზაციებს, ფონდებს, ასოციაციებს, კვლევით და სამეცნიერო ცენტრებს, ცალკეულ უმაღლეს სასწავლებლებს სტუდენტებისთვის, უმაღლეს დამთავრებულთათვის, ახალგაზრდა მეცნიერებისთვის განათლებისა და სწავლების სხვა და სხვა პროგრამებით გაგრძელების და კვლევების მიზნით   დაწესებული აქვთ მრავალი სახის გრანტები და სტიპენდიები. გთავაზობთ მოკლე ჩამონათვალს.

გაერთიანებული ერების ორგანიზაციისა და ჟურნალ ”ეკონომისტი”-ს მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგებით კანადა მოხვდა მსოფლიოს ყველაზე საუკეთესო ქვეყნების ათეულში. ვანკუვერი, ტორონტო და მონრეალი ცხოვრებისა და შრომის, სისუფთავისა და უსაფრთხოების, კულტურული ღონისძიებებისა და ცხოვრების წესის შეფასებით აღიარეს სამაგალითო კლასის ქალაქებად. კანადელების ცხოვრების დონე ერთ-ერთი უმაღლესია მსოფლიოში, მათ შექმნეს განათლების სისტემა, რომელიც პასუხობს ყველაზე მაღალ სტანდარტებს. აქ მიღებულ დიპლომებსა და სერტიფიკატებს დიდი დაფასება აქვთ მსოფლიოს საქმიან, სახელისუფლებო და სამეცნიერო წრეებში.

ამერიკის შეერთებული შტატები - უსაზღვრო შესაძლებლობების ქვეყანაა. განათლებაში, მეცნიერებასა და კვლევაში, მოწინავე ტექნოლოგიებში და წარმოების განვითარებაში -   ის მსოფლიოში დღეს უდაო ლიდერია. ცხოვრება ამერიკაში აღსავსეა კონტრასტებით:   სწრაფი რიტმი და მაღალი სიჩქარეები მეგაპოლისებსა და ინდუსტრიალურ რეგიონებში ენაცვლება ცხოვრების სტაბილურ და გამოზომილ დინებას მცირე ქალაქებში, ფერმებსა და რანჩოებზე. ამერიკელებმა ჩამოაყალიბეს საკუთარი - ამერიკული ცხოვრების წესი, რომელიც მთელი ისტორიის განმავლობაში ყოველთვის იზიდავდა და დღესაც იზიდავს სხვა და სხვა კულტურის, ეროვნებისა და რასის წარმომადგენლებს, რომლებმაც ერთობლივად შექმნეს ახალი სამყარო, მისთვის დამახასიათებელი დემოკრატიული ტრადიციებითა და საკუთარი კულტურით.

ავსტრალია - მსოფლიოში ერთადერთი ქვეყანაა, რომელსაც მთელი კონტინენტი უკავია. მისი ტერიტორია ორ ჯერ აღემატება ევროპას. დასავლეთის ცივილიზაციამ მის შესახებ მხოლოდ XVII საუკუნეში გაიგო. იქამდე ევროპელებისთვის ავსტრალია მითიურ კონტინენტს წარმოადგენდა შუა საუკუნოვანი სახელწოდებით ”უცნობი სამხრეთი მიწა” - "Terra Australis incognita". ავსტრალიის აღმოჩენას ჰოლანდიელი მოგზაურის ბილლემ იანზონის სახელს უკავშირებენ. ავსტრალიის კონტინენტი 1770 წელს ბრიტანეთის საკუთრებად გამოცხადდა. 1931 წელს აქამდე დომინიონის სტატუსის მქონე ავსტრალიამ მეტროპოლიისგან სრული დამოუკიდებლობა მიიღო. დღეს ის შესდგება 6 შტატისგან - ახალი სამხრეთი უელსი, ვიქტორია, კვინსლენდი, სამხრეთი ავსტრალია, დასავლეთი ავსტრალია, თასმანია და 2 ტერიტორიისგან - ჩრდილოეთი   და ფედერალური დედაქალაქის ტერიტორიები. ავსტრალიის დედაქალაქი - კანბერრაა,(რაც აბორიგენების ენაზე ”შეხვედრის ადგილს” ნიშნავს). სიდნეითან და მელბურნთან ერთად ის ქვეყნის კულტურულ და სამეცნიერო ცენტრს წარმოადგენს.

უმეტესი უცხოელის სტერეოტიპში ნიდერლანდები (ჰოლანდია) ეს ტიტების, უამრავი არხების, წისქვილებისა და ეროვნულ - ისტორიული ტრადიციის მქონე ხის ფეხსაცმლის ანუ კლომპის სამყაროა. სინამდვილეში კი ნიდერლანდები წარმატებული მრეწველობის, სოფლის მეურნეობისა და ტურისტული ინფრასტრუქტურის, უმსხვილესი სავაჭრო პოტენციალის ქვეყანაა, რომელმაც მნიშვნელოვანი ღვაწლი შეიტანა მსოფლიოს სახვითი ხელოვნების, ლიტერატურისა და მეცნიერების საგანძურში.

ესპანეთი - ევროპის ერთ-ერთი უძველესი და ულამაზესი, საოცარი ისტორიის მქონე ქვეყანაა. პირინეის ნახევარ კუნძულის ამ ტერიტორიაზე ჩვენს წელთაღრიცხვამდე ცხოვრობდნენ იბერიელები, შემდგომ საუკუნეებში კელტები, პირველი საუკუნიდან ეს მიწები წარმოადგენდნენ რომის იმპერიის პროვინციას, იმპერიის დანგრევის შემდგომ აქ შეიქმნა ვესტ გოტების სახელმწიფო,   711-718 წლებში ის დაიპყრეს არაბებმა. 1479 წლის კასტილიისა და არაგონის დინასტიური უნიის დროიდან ესპანეთი - ერთიანი სახელმწიფო, სამეფოა.