თვითრეგულაციის გარეგან ფაქტორებია ის სტანდარტები, რომლის მიხე­დვითაც, ჩვენ ვაფასებთ ჩვენს ქცევას. ეს სტანდარტები იქმნება გარემოს და პიროვნული მახასიათებლების ურთიერთზემოქმედების შედეგად. მაგალითად, პედაგოგებისა და მშობლებისგან ჩვენ ვიგებთ - რა არის სიკეთე, პატიოსნება, მამულიშვილობა და ა.შ. სხვებზე დაკვირვებით ჩვენ შევიმუშავებთ მრავალ სტანდარტს, რომლის საფუძველზეც ვაფასებთ ჩვენს ქცევას. ამასთანავე თვითრეგულაციის გარეგან სტანდარტებში შედის საზოგადოების მხრიდან მიღებული განმტკიცება - მატერიალური მხარდაჭერა, შექება, წახალისება და ა. შ.

თვითრეგულაციის შინაგანი ფაქტორებია: თვითდაკვირვება, შეფასება და რეაქცია საკუთარ თავზე.

თვითდაკვირვება. ადამიანი აკვირდება საკუთარ ქცევას. ის შერჩევით გამოყოფს, ყურადღებას აქცევს ქცევის ზოგიერთ მხარეს, ხოლო დანარჩენ მხარეს იგნორირებას უკეთებს. ის რასაც ჩვენ დავინახავთ, დამოკიდებულია ადამიანის ინტერესებზე და სხვა პიროვნულ მახასიათებლებზე.

შეფასება. ადამიანი აფასებს ქცევას იმის მიხედვით, თუ რამდენად ღირებულია ის მიზნის მისაღწევად. შეფასებისას ვითვალისწინებთ სხვა ადამიანების და ჩვენს წარსულ მიღწევებს, სტანდართულ ნორმებს და ჩვენს პირად სტანდარტებს.

მნიშვნელოვანია ისიც, თუ რას ვთვლით ჩვენი მიღწევების მიზეზად. თუ ვთვლით, რომ ჩვენი წარმატება, ან წარუმატებლობა ჩვენი ძალისხმევის შედეგია, გამოვავლენთ თვითრეგულაციის მაღალ მზაობას. თუ ჩავთვლით, რომ ჩვენი წარუმატებლობის მიზეზია გარეშე ძალები, მაშინ გამოვავლენთ თვითრეგულაციის   დაბალ დონეს.

რეაქცია საკუთარ თავზე. ჩვენ განვიცდით დადებით ან უარყოფით ემოციებს იმის მიხედვით, თუ რამდენად შეესატყვისება განხორციელებული ქცევა ჩვენს პიროვნულ სტანდარტებს.

თვითრეგულაციის (შინაგანი კონტროლის) ჩართვა და გამორთვა.

მას შემდეგ, რაც ადამიანი (ბავშვი) დაეუფლება საზოგადოებრივ და მორალურ სტანდარტებს, ისინი ახდენენ საკუთარი ქცევის რეგულირებას, სანქციების 2 ტიპის გამოყენებით: საზოგადოებრივი სანქციებით და პირადი სანქციებით.

საზოგადოებრივი სანქციების გავლენით, ადამიანები ნაკლებად დაარღვევენ ქცევის წესებს, ვინაიდან ეშინიათ საზოგადოების გაკიცხვის, ან სხვა არასასურველი შედეგის.

საკუთარი, შინაგანი სანქციები კი არეგულირებს ქცევას პიროვნული სტანდარტების გათვალისწინებით. ხდება შინაგანი კონტროლის შერჩევითი ჩართვა, ან გამორთვა. როცა ადამიანი თვლის, რომ გარკვეული ქცევა არ შეესატყვისება მის პიროვნულ სტანდარტებს, ის ირჩევს სხვა ქცევას. სხვა სიტუაციაში, იგივე ქცევა შეიძლება ჩაითვალოს ადექვატურად. ე. ი. ადამიანები სიტუაციის გათვალისწინებით შერჩევით რთავენ ქცევის სხვადასხვა ვარიანტებს.

შინაგანი კონტროლის გამორთვა, ისევე როგორც შერცევითი ჩართვა უფლებას აძლევს ადამიანს (ბავშვს) ისეთი ქცევა განახორციელოს, რომელიც არ არის მიღებული საზოგადოებრივი ნორმებითა და მორალური პრინციპებით. ასეთი ქცევა მომგებიანია კონკრეტული ადამიანისათვის, მაგრამ ზიანს აყენებს სხვა ადამიანებს. თვითკონტროლის ჩართვის და გამორთვის მექანიზმებია:

 1.   მორალური გამართლება - გადავაწერინე, იმიტომ რომ შემეცოდა.

2.     წარმოდგენების შეცვლა - ვიხუმრე, დიდი ამბავი.

3.     მომგებიანი შედარება - ჩემზე უარესად სხვა მოიქცა.

4.     პასუხისმგებლობის სხვებისთვის გადაბრალება - დამავალეს.

5.     პასუხისმგებლობის განაწილება - ასე მოვილაპარაკეთ ჯგუფმა.

6.     შედეგების დამახინჯება - მე ფეხი გამოწეული მქონდა, ის წამოედო და დაეცა.

7.     დეჰუმანიზაცია - ცუდი ბიჭია და ეგრე მოუხდება.