აღნიშნული თვალსაჩინოებები მიეკუთვნებიან ელექტრო თვალსაჩინოებათა სახეობას, მათი შედეგიანობის პრინციპი ემყარება მოსწავლეთა დაიტერესებას. სწავლების თანამედროვე მეთოდებიდან დაინტერესება არის ყველაზე უფრო შედეგიანი და ეფექტური. ის რამდენჯერმე ამაღლებს მოსწავლეთა შემეცნებებას, ანვითარებს მათ ცნობიერებას, ხელს უწყობს მათ გააქტიურებას, შემოქმედებითობას. მოსწავლე საკუთარი ნებით დიდი ინტერესით ერთვება სასწავლო პროცესში, რწმუნდება საკუთარ ძალებში, მხიარულდება და აქტიურდება. თვალსაჩინოებათა მუშაობის პრინციპი ერთნაირია, მათი მოქმედება ერთსა და იმავე პროცედურაზეა დამყარებული, განსხვავება ის არის, რომ ,,ჯადოსნური ბორბალი” შეიძლება დაატრიალო და რომელ მაგალითსაც გარგუნებს ბედი, ის მაგალითი უნდა ამოხსნა.
,,მხიარული მათემატიკოსი” წარმოადგენს 70*60სმ ზომების ჩარჩოს, ამ ჩარჩოს, 3/4¾ ნაწილი ეთმობა დავალებებს (მაგალითები, ამოცანები და სხვ.) ხოლო 1/4¼ ნაწილი კი ეთმობა პასუხებს. ფარული სქემით პასუხების ერთი უჯრა შეერთებულია მაგალითების ერთ უჯრასთან. ჩარჩოზე განთავსებულია 36 ან 39 მაგალითი და ამდენივე სავარაუდო პასუხი (რიცხვები). იქვე ახლოს მოთავსებულია ერთი ან რამდენიმე სათამაშო. მოსწავლე აიღებს ჩასართავ სადენებს, ერთ სადენს შეუერთებს ამოსახსნელ მაგალითს, ხსნის მაგალითს და მეორე მხარეს უერთებს სავარაუდო პასუხს. მხოლოდ სწორი პასუხის შემთხვევაში ჩაირთვება ელექტრო სათამაშო. მაგალითად: ,,მომღერალი და მოცეკვავე თოჯინა” ან სხვა სათამაშო. ბავშვებმა იციან, რომ მხოლოდ სწორ პასუხზე ჩაირთვება სათამაშო. მაგალითის ამოხსნის ხერხი ზეპირია, ცდილობენ სწორად ამოხსნან მაგალითი, რათა ჩართონ სათამაშო თოჯინა, რის გამოც დიდი ინტერესით ებმებიან სასწავლო პროცესში. შესაძლებელია ერთ თვალსაჩინოებაზე 2-3 სათამაშოს მიერთება (ცალკ-ცალკე), ან იმუშაოს ერთდროულად ორმა მოსწავლემ ერთ დაფაზე სხვადასხვა სათამაშოებით. ჩარჩოში სისტემატურად იცვლება მაგალითები და სავარჯიშოები შესწავლილი თემების მიხედვით. მასში გათვალისწინებული მაქვს დიფერენცირებული მიდგომის მეთოდი. აკადემიურად შედარებით სუსტი, ინერტიული მოსწავლეებისთვის 39 მაგალითიდან 10-12 მაგალითი ადვილად ამოსახსნელია და ერთ სვეტშია განლაგებული. ასეთი მოსწალე თვითონ ეძებს იოლ მაგალითს, ხსნის მას და დადებითი შედეგის შემთხვევაში გრძნობს წარმატებას, აქტიურდება, რწმუნდება საკუთარ ძალებში და ერთვება საერთო მუშაობაში. მაგალითები და ამოცანები შედგენილია ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული პროგრამით. საწყის ეტაპზე იოლი მაგალითები ეძლევა მოსწავლეს, შემდგომ კი დავალებები რთულდება.
ანალოგიურია ,,ჯადოსნური ბორბალიც”, თუმცა თვალსაჩონოების ფორმა განსხვავებულია. წრიული დისკი მოთავსებულია ფურცელზე ჩარჩოში. მაგალითები განთავსებულია დისკზე, ხოლო პასუხები ფურცლზე დისკთან, დისკი დაყოფილია 12 ტოლ ნაწილად. თვითეულ ნაწილში განთავსებულია 3 მაგალითი, სულ 36 მაგალითი. მოსწალე ატრილებს ბორბალს და მისთვის წილხვედრ მაგალითს აერთებს სავარაუდო სწორ პასუხთან. სწორ პასუხზე ჩაირთვება სათამაშო. აღნიშნული სათამაშოები კარგია ტესტირებისთვის. თუ დავუკვირდებით ეს მართლაც ტესტებია, მხოლოდ არა 3 ან 4 სავარაუდო პასუხით არამედ 36 ან 39 სავარაუდო პასუხით, რაც რა თქმა უნდა რთულია და შემთხვევითი სწორი პასუხი გამორიცხულია. მაგრამ ინტერესის გამო შედეგი მაინც კარგია. აღნიშნულ თვალსაჩინოებაზე შეიძლება ჯგუფური მუშაობის ჩატარება, უფრო მოხერხებული კი წყვილებში და ინდივიდუალური მეცადინეობის ჩატარებაა. მასზე მოსახერხებელია შემაჯამებელი მეცადინეობის ჩატარებაც. სათამაშო კარგად გამოიყენება არასაგაკვეთილო დროს, შესვენების პერიოდში ხშირად მოსწავლეთა რიგი დგას. სათამაშოს ყველა სათუთად ეპყრობა, დაზიანება გამორიცხულია, რადგან მოსწალეები მას თავიანთ საკუთრებად თვლიან და არავის აძლევენ მასზე უდიერად მოპყრობის საშუალებას. მიზანშეწონილია რამდენიმე ელექტრო სათამაშოს მოგროვება და მათი სისტემატურად ცვლა, რათა ინტერესი მეტი იყოს. მიზანშწონილია სათამაშოები აკუმლიატორებზე იყოს, რომელიც დენით იტენება.
აღნიშნულ თვალსაჩინოებებს მე პრაქტიკაში ვიყენებ 20 წელია მათემატიკის გაკვეთილებზე, მაგრამ მისი გამოყენება შეიძლება სხვა საგნებშიც. მაგ: უცხო ენაში - ლექსიკური მარაგის გამდიდრებისათვის, ქართულ ენაში - კითხვებზე პასუხის გაცემა და ა.შ. მიზანშეწონილია სათამაშოს გამოყენება დაწყებით საფეხურზე, რამდენაც სათამაშოებისადმი ინტერესი ამ ასაკში დიდია.
აღნიშნული სათამაშოს ქარხნული წესით დამზადება შესაძლებელი რომ იყოს, მაშინ ხარისხიც მეტი იქნებოდა, თანაც ნაკლები დრო და სახსრები იქნება საჭირო, ასევე შესაძლებელია ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით თემატიკის შემუშავება, ამ თემატიკით სარეზერვო მაგალითების შედგენა, საჭირო შემთხვევაში მაგალითები გამოიჩვლება.
გიორგი ბარამიძე – ქედის რაიონის სოფ. დანდალოს საჯარო სკოლის დაწყებითი კლასების მასწავლებალი
|