ქრისტესშობა მთელ ქრისტიანულ სამყაროში უდიდეს დღესასწაულად ითვლება. მას აღნიშნავენ მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში. ბევრ ქვეყანასა და ერს ქრისტესშობის აღნიშვნის საკუთარი, ხშირ შემთხვევაში განსხვავებული, საინტერესო ტრადიციები გააჩნია.
საფრანგეთის ნაწილში საშობაო დღესასწაულის პერიოდი 6 დეკემბერს, წმინდა ნიკოლასის დღეს იწყება. XII საუკუნეში საფუძველი ჩაეყარა ტრადიციას, რომლის მიხედვითაც შობის წინა დღეებში მთელი ოჯახი სახლის ეზოში ალუბლის ხის ნედლი მასალიდან საშობაო ნაპობს - ”ბუშ დე ნოელ”( Buche de Noel) - ს ამზადებს. გარკვეული ცერემონიებით დამზადებულ ნაპობს შეაბრძანებდნენ სახლში. ოჯახის მამამთავარი მას ზეთსა და გამთბარ ღვინოს ასხავს. გოგონები კი შარშანდელი ნაპობისგან დარჩენილი ნაფოტების მეშვეობით ცეცხლს უკიდებდნენ (თქმულების მიხედვით წინა წელს დამწვარი ნაპობის ნაცარი და ნაფოტები წლის განმავლობაში ოჯახს ეშმაკისგან, მეხის დაცემისგან და სხვა უბედურებისგან იცავენ, ამიტომ მათ აგროვებდნენ და სათუთად ინახავდნენ). ამ რიტუალში ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, რომ ნაპობის დაწვის პროცესის ყველა მონაწილეს სუფთა ხელები ჰქონოდა. ნელ-ნელა Buche de Noel - ის ტრადიცია კარგავდა ძალას, დღეს ფრანგების უმეტესობა მხოლოდ სუფრის მოსართავად იყენებს მის პატარა მაკეტს ან საშობაო ნაპობის მსგავსად აფორმებს ზოგიერთ კერძსა და შაქრისგან დამზადებული ფიგურებითა და ფოთლებით მორთულ შოკოლადის რულეტს. მაგიდის მოსართავ ელემენტს აგრეთვე კრეში (creche) - საშობაო ბაგა წარმოადგენს, ანუ მაკეტი, რომელიც ასახავს ქრისტესშობის ბიბლიურ სცენას. მის გარშემო აწყობდნენ წმინდანების პატარა ზომის ფიგურებს - სანტონს (santons). ძველად და შემორჩენილი ტრადიციით დღესაც ამ ფიგურებს მარსელის და ეკსეს საშობაო ბაზრობებზე იძენენ.
საშობაო ნაძვის ხე საფრანგეთში არასდროს არ ყოფილა დიდად პოპულარული. ფრანგები სახლის კარებზე ფითრის ხის ტოტს კიდებენ და სჯერა, რომ მომავალ წელს ის წარმატებას მოუტანთ. გარდა ამისა ფრანგები მთელ სახლში და მაგიდაზეც უამრავ ყვავილს დგამენ.
წმინდა ნიკოლასის დღეს ფრანგული თოვლის ბაბუა - პერ ნოელი (Pere Noel) კარგ, ბეჯით ბავშვებს ეროვნული სტილის ფეხსაცმელში (sabots), რომელსაც ისინი წინა ღამით ბუხრის წინ ტოვებენ, უწყობს საჩუქრებს, ხოლო მეორე საშობაო პერსონაჟი ბაბუა - პერ ფუატერი, რომელსაც ხელში წკეპლა (როზგი) უჭირავს, პერ ნოელს ეუბნება იმას თუ როგორ იქცეოდა ბავშვი წლის განმავლობაში და რას იმსახურებს ის უფრო მეტად - საჩუქარსა თუ გაწკეპვლას. საჩუქრები აგრეთვე პეტი ნოელმა (Le Petit Noel), ანუ ბავშვმა იესომ შეიძლება მოიტანოს.
შობამდე, შუაღამის მესსის (ანუ წირვის) შემდეგ ადამიანები სადღესასწაულო ვახშამზე იკრიბებიან. ამ ვახშამს ფრანგები ”reveillon” - ს (გამოღვიძება, დღის მოსვლა) უწოდებენ. მათი გაგებით ის, ქრისტესშობის მნიშვნელობის შეცნობის შედეგად ადამიანის სიმბოლურ სულიერ გამოღვიძებას წარმოადგენს. ვახშმის მენიუ რეგიონალური კულინალური ტრადიციებით განსხვავდება: საფრანგათის ჩრდილოეთ-არმოსავლეთში ძირითადი კერძი - ბატია, ბურგუნდიაში - ინდაური წაბლით, სხვა პროვინციაში - წიწიბურას კვერი არაჟნით, პარიზელებს სამანწკა, ლობსტერი, ბატის ღვიძლისგან დამზადებული პაშტეტი და შამპანური მოსწონთ. ხოლო პროვანსში უძველესი ტრადიციით სუფრაზე 13 დესერტი მოაქვთ, რაც ქრისტეს და 12 მოციქულის სიმბოლოს ნიშნავს. ყველაზე ცნობილ და სავალდებულო დესერტს (ნაპობის ფორმის) საშობაო ტორტი ბუშ დე ნოელი წარმოადგენს.
1 - 6 იანვარს უძველესი ტრადიციის შესაბამისად”მასხარების (სულელების) ნადიმს”ატარებენ. შუა საუკუნეებში მოქალაქეები სატირიკულ სცენებს ათამაშებდნენ და საკარნავალო მსვლელობებს აწყობდნენ. ქალაქსა თუ სოფელში საყოველთაოდ ყველაზე სულელად აღიარებული ადამიანი ღებულობდა ”უწესრიგობის ბატონის” ტიტულს და ამ გართობას უდგებოდა სათავეში, მისი ბძანება სავალდებულო ხდებოდა ყველასთვის.
6 იანვარი - საშობაო დღესასწაულის პერიოდის დასრულების და ზეიმის ბოლო დღეა - ეს აგრეთვე ”მეფეთა ნადიმის” დღეცაა (Fetes des Rois). ამ დღეს შეწირულობის გაცემისა და ოჯახურ სუფრასთან შეგროვების ტრადიცია შერჩა. სუფრის ატრიბუტს ნუშის ტორტი ”გალეტ დე რუა” (Galette des Rois) წარმოადგენს, ის მორთულია ოქროსფერი ქაღალდის გვირგვინით, ხოლო პატარა სათამაშო გვირგვინი (ზოგჯერ კი ცერცვი) ტორტშია ჩამალული. ადამიანი, რომელსაც ის შეხვდება, ამ დღის მეფე ან დედოფალი ხდება. (6 იანვარი - დღეა, როდესაც ბიბლიური თქმულებით აღმოსავლეთიდან ბეთლემში გამოცხადდა სამი მეფე ( მოგვი), ვინაიდან მათ მიიღეს ნიშანი, მოევლინათ ზეციური სასწაული ქრისტესშობის შესახებ.
|